Ticaret Bakanlığı: Zeytinyağına getirilen ihracat yasağı, iç piyasada fiyatları düşürecek
Dünyadaki kuraklık nedeniyle değerli üretici ülkelerinde düşen zeytinyağı üretimi, Türkiye’nin bu ülkelere yaptığı ihracatı patlatınca iç piyasada fiyatlar fırlamıştı. Bu gelişme sonrası zeytinyağı ihracatının 3 ay yasaklanmasına ait Ticaret Bakanlığı‘ndan birinci açıklama geldi. Bakanlık alınan kararın iç piyasadaki yüksek fiyatları geri çekeceğini belirtti.
“FİYATLAR TAVAN YAPTI, FİRMALAR İHRACATA SÜRAT VERDİ”
Ticaret Bakanlığı, ‘Bakanlık, yatırım üretim ihracat istihdam seferberliğini ve cari açığı kapatma maksadını önemsemektedir’ başlığı ile yazılı açıklama yaptı. İhracatta temmuz ayında, birtakım kesim ve eserlerde zelzele yaralarının sarılması sürecinde ithalatın artışı ve bunun nedenlerinin gündemde kıymetli yer edindiği belirtildi.
İç ticaretteki dengelerin de yakından takip edildiği belirtilerek, “Vatandaşlarımızın gereksinim duyduğu her esere rahatça ulaşabilmesi ve uygun fiyattan alabilmesi için gerektiğinde ihracat yahut ithalatta eser bazlı değişikliklere gidebilmektedir. Bu kapsamda son vakitlerde global ısınma ve bunun sonucunda Akdeniz havzasındaki baskın kuraklıktan ötürü İspanya ve İtalya başta olmak üzere birçok ülkede zeytin ve zeytinyağı üretimi büyük hasar almış ve global ölçekte zeytinyağı fiyatları tavan yapmıştır. Bu durumda bizim zeytinyağı ihracatçılarımız da bu pazardan daha çok hisse alabilmek için ihracata sürat vermeye başlamışlardı. İhracatımızın artışı bizi şad etmiştir. 2022/23 dönemi birinci 9 ayında toplam zeytinyağı ihracatımız bir evvelki dönemin tıpkı devrine nazaran; ölçü bazında yüzde 240 artarak 136,5 bin ton olarak (632 milyon dolar) gerçekleşmiştir. Kutulu zeytinyağı ihracatımız ölçü bazında yüzde 3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatımız 5,5 kat, varilli ihracatımız 4 kat artmıştır. İspanya’ya ihracatımız 21 kat, İtalya’ya ihracatımız ise 44 kat artmıştır” denildi.
“KUTULU AMBALAJLI ZEYTİNYAĞI İHRACATINDA KISITLAMA YOK”
Hem ihracattaki artış, hem de iç tüketim piyasasında stokçuluk yoluyla ve arz tedariki tasası gerekçesiyle zeytinyağı fiyatlarının süratle artmaya başlaması akabinde, halkın zeytinyağını çok yüksek fiyatlardan tüketmemesi hedefiyle 19 Temmuz’da litrede 20 cent fon kesintisi uygulaması getirilmek zorunda kalındığı hatırlatılarak, şöyle denildi: “İhracatçı üretici ve tüketici bölümlerle yaptığımız istişareler, Tarım ve Orman Bakanlığımız ile tertipli yürüttüğümüz uyum çerçevesinde, 31 Temmuz 2023 tarihinde, yakın gelecekte yeni hasat periyodu başlayıncaya kadar, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt verme süreci durdurulmuştur. Kutulu ambalajlı katma bedeli yüksek zeytinyağı ihracatımızda kısıtlama yoktur. Bolluk devrinde zeytinyağı ihracatımızın katma bedelli ve yüksek fiyatlı olmasından memnuniyet duyarız. Lakin iç tüketimde vatandaşımızın yüksek fiyatla mağdur edilmesine de göz yummayız. Gerçekten varili ve dökme zeytinyağının ihracatını kısıtlama kararımız, kısa müddette iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekecektir. Önümüzdeki dönemin tablosunu görmek zorundayız. Yeni dönemde Akdeniz’deki kuraklık devam ederse ve zeytin üretimi düşük gelirse, bu durumda zeytinyağı daha da hassas bir eser olacak ve devletimizin ve ilgili tüm bakanlıkların bu eserin üretimi ve vatandaşa ulaşması için daha farklı önlemler alması gerekebilecektir.”
“YENİ HASAT PERİYODUNA KADAR UYGULANACAK”
Tarım kesiminde, besin eserlerinde istikrarın büyük çoğunlukla iklim ve meteorolojik kurallardan etkilendiğine dikkat çekilerek, “Geçen kışın sakin ve kurak geçmesi başta buğday olmak üzere tahıl eserlerinde karar alıcıları telaşa sevk etti. Ancak ilkbahar aylarında aldığımız verimli yağışlar ve hükümetimizin üretim ve fiyat dayanakları sonucunda tarımda birçok eserde istenilen seviyede üretim artışı gerçekleşti ve üreticimizin yüzü güldü. En değerli eserlerimizden tahıllarda, buğday ve un fiyatları için bir olumsuzluk oluşmadı. Ticaret Bakanlığı olarak, Tarım ve Orman Bakanlığı ile istişare ve uyum içinde, üretim tüketim, ihracat ve ithalat sayıları bazında, arz talep ve stoktaki sayıları dikkatle takip ederek, iç fiyat seviyesi ve ihracat artışı ortasında istikrarlı bir siyaset sürdürüyoruz. Zeytinyağında iç tüketimde fiyatın düşürülerek vatandaşımızı muhafazayı ve ihracatçımızı kutulu ambalajlı olarak katma bedeli yüksek fiyatlı zeytinyağı ihracatına yöneltmeyi amaçlayan bu karar, tekraren yeni hasat periyoduna kadar ve yalnızca dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt vermeme uygulamasıdır. Kutulu ambalajlı ihracatta kısıtlama yoktur. Önceliğimiz, halkımızın menfaatleridir ve bu açıdan atılan adımların tesirleri ve sonuçları anlık takip edilerek süreç yürütülmektedir” tabirleri kullanıldı.Ankara’da ve İstanbul’da araç stokçuluğu yapıldığına dair birtakım ihbarların da takip edildiği, bu hususta kanunların verdiği yetki çerçevesinde en üst limitte cezaların uygulandığı kaydedildi.
TÜRİSTİK BÖLGELERDE FAHİŞ FİYATLAR DENETLENİYOR
Turistik bölgelerde fahiş fiyat uygulandığı istikametinde ihbarlar da geldiği belirtilerek, “Yaz mevsiminde turizm yoğunluğunun artışından ötürü turistik bölgelerde fahiş fiyat uygulayan kimi işletmeler, daha da kıymetlisi müşteriler ortasında ayrımcılık yapan kimi işletmelerin varlığı da şu çağda hala aldığımız şikayetler ortasındadır. Bilhassa insanlara kılık kıyafet, hayat biçimi, etnik köken ya da inanışları üzerinden ‘şu usul beşerler buraya giremez’ biçiminde insanlık dışı uygulama yapanlar hakkında en ağır müeyyidelerin uygulanması için de gerekli kontrol ve çalışmalar devam etmektedir. Vatandaşlarımızdan isteğimiz bu tıp çağdışı uygulamalar dahil olmak üzere her türlü ölçü dışı uygulamayı anında mahallî idarelerimize ve Ticaret Bakanlığımıza bildirmeleridir. Gerekenin yapılacağından kimsenin kuşkusu olmamalıdır” denildi.