Siroz nedir, neden olur? Siroz belirtileri ve tedavisi!
Siroz nedir, neden olur? Siroz öldürür mü? sorularına karşılık aranıyor. Karaciğer, bedenimizdeki birçok hayati işlevi yerine getiren değerli bir organdır. Lakin, uzun vadeli karaciğer hasarı sonucunda ortaya çıkan siroz, karaciğerin olağan fonksiyonlarını yerine getiremediği ileri bir hastalıktır. Siroz, karaciğer hücrelerinin tahrip olduğu ve yerini yara dokusunun aldığı bir durumdur.Peki siroz nedir? Siroz neden olur? Sirozun belirtileri nelerdir? Siroz hangi sıhhat meselelerine sebep olur? Siroz nasıl teşhis edilir? Sirozun tedavisi nedir? İşte detaylar…
SİROZ NEDİR?
Siroz, ilerlemiş bir karaciğer hastalığıdır. Uzun müddetli karaciğer hasarı nedeniyle ortaya çıkar ve ekseriyetle kronik alkolizm, viral hepatit, yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD), otoimmün hastalıklar yahut muhakkak genetik durumlar üzere faktörlerle bağlantılıdır. Karaciğer hasar gördüğünde, yara dokusu oluşumuyla kendini onarmaya çalışır. Vakitle, bu hasar devam eder ve yara dokusu sağlıklı karaciğer hücrelerinin yerini alarak karaciğerin olağan fonksiyonlarını bozar. Bu süreç, karaciğerdeki kan akışını etkileyerek karaciğerin besinleri, hormonları, ilaçları, toksinleri ve başka unsurları sürece yeteneğini pürüzler.
SİROZUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Siroz, karaciğerin vakitle ziyan görmesi sonucunda ortaya çıkar ve çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler ekseriyetle hastalığın ilerlediği periyotlarda ortaya çıkar ve şunları içerebilir:
1. Yorgunluk
Siroz hastalarının en yaygın şikayetlerinden biri yorgunluktur. Karaciğerin bozulması, bedenin güç üretimini etkileyebilir ve hastaların daima olarak yorgun hissetmelerine neden olabilir.
2. İştahsızlık ve Kilo Kaybı
Karaciğer hasarıyla birlikte iştahsızlık ve kilo kaybı da sık görülen belirtiler ortasındadır. Sindirim sistemi üzerindeki tesirleri nedeniyle hastalar beslenme problemleriyle karşılaşabilir ve kilo kaybı yaşayabilir.
3. Sarılık
Siroz, karaciğerin fonksiyonlarını yerine getirememesi sonucunda sarılık gelişebilir. Sarılık, ciltte ve gözlerde sarı renk değişimi olarak kendini gösterir ve çoklukla bilirubin ismi verilen bir husus birikimiyle alakalıdır.
4. Kaşıntı
Karaciğer hastalıklarının sık görülen bir belirtisi olan kaşıntı, siroz hastalarında da ortaya çıkabilir. Kaşıntı çoklukla cildin üzerindeki toksinlerin birikimiyle alakalıdır ve hastaları rahatsız edebilir.
5. Karında Sıvı Birikimi ve Şişmiş Bacaklar
Siroz ilerledikçe, karaciğerde portal hipertansiyon denilen durum gelişebilir. Bu durumda, karında sıvı birikimi ve şişmiş bacaklar görülebilir. Bu belirtiler, hastaların günlük aktivitelerini kısıtlayabilir ve ömür kalitesini düşürebilir.
SİROZ HANGİ SIHHAT PROBLEMLERİNE SEBEP OLUR?
Siroz, karaciğerin ilerlemiş bir hastalığı olduğu için önemli sıhhat problemlerine neden olabilir. İlerleyen siroz hadiselerinde aşağıdaki sıhhat problemleri ortaya çıkabilir:
1. Karaciğer Yetmezliği
Siroz, karaciğerin işlevlerini yerine getirememesi sonucunda karaciğer yetmezliğine yol açabilir. Karaciğer yetmezliği, bedendeki toksinlerin birikmesine, sindirim sıkıntılarına ve başka önemli komplikasyonlara neden olabilir.
2. Portal Hipertansiyon
Siroz ilerledikçe, karaciğerde portal hipertansiyon denilen bir durum gelişebilir. Bu durumda, karaciğerdeki kan akışı engellenir ve karın içindeki basınç artar. Portal hipertansiyon, mide ve yemek borusunda kanamalara, karın içinde sıvı birikimine ve öteki komplikasyonlara yol açabilir.
3. Karaciğer Kanseri
Siroz, karaciğer kanseri (hepatoselüler karsinom) riskini artırabilir. Karaciğerdeki daima hasar, hücrelerin olağandışı bir formda büyümesine ve kanser oluşumuna yer hazırlayabilir. Erken teşhis edilmediğinde, karaciğer kanseri tedavisi güç olabilir.
4. Başka Sıhhat Sorunları
Siroz, bedenin öbür organlarında da çeşitli sıhhat problemlerine yol açabilir. Bu sıkıntılar ortasında böbrek sorunları, kemik hastalıkları, bağışıklık sistemi meseleleri ve enfeksiyonlar yer alabilir.
SİROZ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Siroz çoklukla tıbbi hikaye, fizik muayene, kan testleri, görüntüleme çalışmaları ve bazen karaciğer biyopsisi ile teşhis edilir. Tabip, hastanın semptomlarını kıymetlendirecek ve gerekli testleri yaparak sirozun varlığını doğrulayacaktır. Bu testler ortasında:
- Karaciğer işlev testleri (ALT, AST, bilirubin vb.)
- Karaciğer ultrasonografisi
- Karın tomografisi yahut manyetik rezonans görüntüleme (MR)
- Karaciğer biyopsisi
Doktorunuz, bu testlerin sonuçlarına dayanarak sirozun evresini belirleyecek ve uygun tedavi seçeneklerini önerecektir.
SİROZUN TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR?
Sirozun tedavi yolları, hastalığın evresine, semptomların şiddetine ve hastanın genel sıhhat durumuna bağlı olarak değişebilir. Sirozun tedavisinde aşağıdaki metotlar uygulanabilir:
1. Ömür Şekli Değişiklikleri
Sirozun erken evrelerinde, ömür biçimi değişiklikleri çoklukla tedavinin bir modülüdür. Bu değişiklikler ortasında alkolden uzak durma, sağlıklı bir beslenme sistemi benimseme, kilo denetimi, antrenman yapma ve sigara içmemek yer alabilir.
2. İlaç Tedavisi
Sirozun semptomlarını denetim etmek ve komplikasyonları önlemek için çeşitli ilaçlar kullanılabilir. Örneğin, su tutulmasını azaltmak için diüretikler, karaciğerin işlevlerini desteklemek için hepatoprotektif ilaçlar ve enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotikler kullanılabilir.
3. Semptomların Yönetimi
Sirozun ilerlemesiyle birlikte ortaya çıkan semptomların idaresi de kıymetlidir. Örneğin, karında sıvı birikimi olan hastalarda sıvı çekimi (parasentez) yapılabilir yahut portal hipertansiyon nedeniyle kan basıncını düşürmek için beta blokerler kullanılabilir.
4. Karaciğer Nakli
Sirozun ilerlediği durumlarda, karaciğer nakli tedavi seçenekleri ortasında yer alabilir. Karaciğer nakli, hastanın sağlıklı bir verici karaciğeri alarak sirozun ilerlemesini durdurabilir ve ömür müddetini uzatabilir. Lakin, karaciğer nakli uygun bir seçenek olabilmesi için kimi kriterlerin karşılanması gerekmektedir.