‘Sessiz pandemi’ Lyme: 350 hastalığı taklit edebiliyor
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kısmı’ndan Prof. Dr. Vedat Turhan, enfekte kenenin insanları ısırması ile ortaya çıkan bakteriyel bir enfeksiyon hastalığı olan Lyme’a yönelik bilgi verdi. Prof. Dr. Turhan, “Pek çok hastalıkla karıştırıldığı için teşhisi zordur. Türkiye’de muzdarip 7 ila 10 milyon kişi bulunduğu varsayım ediliyor. Dünya üzerinde 350 civarı hastalığı taklit edebilen Lyme hastalığı taşıyan bireyleri teşhis etme konusunda zorluyor” dedi.
Lyme hastalığının Borrelia spp cinsindeki kimi bakterileri taşıyan kene, sivrisinek, atsineği, bit üzere kan emen canlılardan insanlara kan yoluyla geçen bir zoonotik hastalık olduğunu söyleyen Medicana International İstanbul Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kısmı’ndan Prof. Dr. Vedat Turhan, “Lyme, eşler ortasında geçiş gösterebildiği üzere bu hastalığa yakalanmış annelerden çocuklarına da bulaşabilir. Kene ısırığından 3 ila 30 gün içinde ortalama 7 gün sonra ısırık yerinde tipik bir lezyon gelişmesiyle başlar. Bu lezyon epeyce geniş boyutlara ulaşabilen ortası soluk bir deri döküntüsüdür ve teşhis koydurucudur. Bu lezyonun evvelden hastaların yüzde 80’inde göründüğü düşünülse de gerçekte tüm Lyme olaylarının lakin yüzde 20-30’unda ortaya çıktığı anlaşılmıştır. Bu cilt lezyonu bizatihi güzelleşebilir. Kene ve Borrelia tipi bakterileri taşıyabilen öteki vektör canlıların ısırmasından 4-6 hafta kadar sonra Lyme hastalığının birinci sistemik bulguları ortaya çıkabilir” diye konuştu.
GRİBAL ENFEKSİYON ÜZERE BAŞLIYOR
İlk sistemik bulguların grip gibisi bir tablo ile geldiğini belirten Prof. Dr. Turhan, “Hastalığa yakalananlarda boğaz ağrısı, baş ağrısı, önemli yorgunluk, lenf bezi şişliği, titreme ve ateş görülebilir. Gribal enfeksiyon zaten geçer. Lakin daha sonra gezici tipte daha sonra eklem ve kas ağrıları başlayabilir. Eklem ağrıları dişlerde ve çene ekleminde de oluşabilir. Lyme hastalığı nörolojik tutulum göstererek kas seğirmesi deride duyu bozuklukları, karıncalanma, hissizlik, deride yanma ve zonklayıcı ağrılara da yol açabilir. Lyme hastalığı yüz felcinin en kıymetli sebeplerinden birisidir. Beyin tutulumu yapabilir. Böylece kısa periyodik hafıza bozukluğu, dikkat, konsantrasyon, hafıza bozukluğu görülebilir. Lyme hastalığı birebir vakitte değerli psikiyatrik semptomlara yol açabilir. Panik atak, anksiyete, depresyon Lyme hastalığının belirtilerindendir. Bunun yanında hastalarda ankiliozan spondilit, seronegatif artritler, RA üzere romatizmal hastalık belirtileri de görülür. Ayrıyeten Lyme, MS, ALS, alzheimer, parkinson üzere birçok nörolojik hastalıkları da taklit edebilir” dedi.
LYME HASTALIĞI GÖZLERİ DE ETKİLİYOR
Prof. Dr. Turhan, “Lyme hastalarında görme bulanıklığı, üveit, göz içi basınç artışı, kulaklarda uğultu, kulak çınlaması, işitme kaybı nefes almanın yüzeyleşmesi çarpıntı, taşikardi, göğüs ağrısı, karın ağrıları, ishal yahut kabızlık, testislerde yahut kasıklarda, pelvik bölgede ağrı idrar kaçırma, idrara ani sıkışma, baş dönmesi, titreme ve karaciğer iltihabına da rastlanabilmektedir. Bu hastalık en sık kronik fibromiyalji ile karıştırılır. Kronik yorgunluk, eklem ağrıları, kas, bağ dokusu, tendon ağrıları oluşur. Hastalar genelde pek çok bulguyu yaşadığı için pek çok branşa başvurabilmektedir. Bu manada Lyme hastalığına ‘taklitçi hastalık’ da denilebilmektedir” tabirlerini kullandı.
TANI SONRASINDA TEDAVİSİ MEVCUT
Lyme hastalığının kronikleşebileceğini söyleyen Prof. Dr. Turhan, “Tanı enfeksiyon uzmanları tarafından fiziki muayene sonrasında bedende Borrelia burgdorferi bakterisi varlığını inceleyen ELISA yahut IFA antikor testleriyle konulmaktadır. Antikor testlerinin olumlu çıkması halinde, Western blot testi ile doğrulama yapılır. Kimi hadiselerde klasik antikor testlerinin sıklıkla yalancı negatif sonuç verebilir. Bu nedenle alternatif testler de uygulanabilir. Bu noktada karanlık saha mikroskopisini rutin tanıya dahil edilerek tanısal kaosa son verilebilir. Lyme, temelde bir enfeksiyon hastalığıdır ve bu sebeple temel tedavi antibiyotik tedavisidir. Günümüzde İVİG, plazmaferez, HBO, spesifik bir grup besin destekleri ve tüm beden hipertermisi üzere uygulamalar da hadiselere nazaran tedaviye eklenebilmektedir” diye konuştu.
GÜÇLÜ BAĞIŞIKLIK DA EHEMMİYET TAŞIYOR
Prof. Dr. Turhan, “Lyme’dan korunmanın en âlâ yolu tabiatta, açık havada gezintiye çıkarken pantolon, uzun kollu giysiler ve bot giymek uygun olacaktır. Yalnızca kene değil farklı bir böcek ya da sinek ısırmasında kesinlikle bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Lyme’da erken müdahale ehemmiyet taşımaktadır. Bunun yanında güçlü ve istikrarlı bir bağışıklık sistemine sahip olmak her vakit koruyucudur” dedi.
“ÜLKEMİZ DE RİSK ALTINDA”
Son olarak Prof. Dr. Turhan, “Unutulmamalıdır ki 2019 yılından bu yana tüm dünyayı etkileyen aşikar bir pandemi olan Kovid-19’un yanında giden bir diğer pandemi daha var ki ‘Lyme Enfeksiyonu’dur. Lyme dernekleri bu hastalığı ‘sessiz pandemi’ olarak tanımlamakta bilhassa kuzey yarı kürede yer alan ülkeler için çok değerli bir halk sıhhati sorunu olarak ilan etmektedirler. Uzamış Lyme hadiselerinin pek birçok kronik Lyme enfeksiyonunun alevlenmesi olarak bedellendirilmektedir. Yıllarca yalnızca keneden geçtiği bilinse de sivrisinek, atsineği, bit üzere böceklerden, bu bakteriyi kapan bireylerden kan, beden sıvısı ya da cinsel yolla, anneden çocuklara da geçebilmektedir. Bu dünya tarafından yüzyılın salgını olarak da bilinmektedir. Ülkemiz de bu coğrafyanın içerisinde yer almakta sessiz pandemiden en çok etkilenen ülkeler arasındadır” tabirlerini kullandı.