Osmaniye’de keşfedilen tirşik otunun yeni tipi literatüre kazandırıldı
Osmaniye‘de çorbası yapılan ve “tirşik otu” ismiyle bilinen “yalın yastığı” bitkisinin farklı ve endemik olduğu tespit edilen çeşidi, Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ile Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım tarafından bilim dünyasına kazandırıldı.
Osmaniye‘de mali müşavirlik yapan ve amatör olarak botanikle ilgilenen Mehmet Çelik, Amanos Dağları’nın güneyinde yetişen tirşik otuna ilişkin farklı bir cins olduğunu düşündüğü bitkinin fotoğraflarını, Prof. Dr. Yıldırım’a ulaştırdı.
Prof. Dr. Yıldırım, yaptığı araştırma sonucunda tıbbın literatürde kaydının olmadığını belirledi.
İki yıl boyunca gerçekleştirilen saha ve laboratuvar çalışmasının akabinde hazırlanan bilimsel makale, taksonomi mecmuası Bağbahçe Bilim’de yayımlandı.
Bilim dünyasına kazandırılan bitkiye “Osmaniye tirşiği” ismi verildi.
Bitkinin bilimsel ismi ise keşfi yapan Mehmet Çelik’in annesi Meryem Çelik’e atıfla “Arum meryemianum Yıldırım” oldu.
“Rahmetli annemin ismi bir çeşitle yaşayacak”
Mehmet Çelik, Osmaniye‘deki konutunda AA muhabirine yaptığı açıklamada, tirşik otu çorbasının yörede çok sevildiğini belirtti.
Bulduğu cinsin yapraklarının kısa ve daha lezzetli olmasının kendisini meraklandırdığını ve Hasan Yıldırım ile irtibata geçtiğini anlatan Çelik, bitkiyi bilim dünyasına kazandırdıkları için çok keyifli olduğunu söyledi.
Tirşik bitkisi ve yemeğini çocukken annesi Meryem Çelik’ten öğrendiğini anlatan Mehmet Çelik, şöyle konuştu:
“Bulduğumuz cinsin yeni olduğu ortaya çıkınca Hasan Hoca’ya, ‘Rahmetli annemle tirşiği tanıdım, rahmetlinin ismini verelim, Türkçe ismine de Osmaniye yöresinde olduğu için ‘Osmaniye tirşiği’ diyelim’ dedim. Osmaniye’de tirşik çok sevildiği için birbiriyle özdeşleşiyor. Sağ olsun yayında hepsi yer aldı. Merhum annemin de ismi bu halde sonsuza kadar bir çeşitle yaşayacak. Benim için çok hoş bir his.”
Yöre halkından İlkay Öğüt, Sumru Çelik ve İrfan Kırağı da yeni keşfedilen cinsten yapılan çorbanın daha lezzetli olduğunu söz etti.
Osmaniye tirşiği, bilinen ikinci endemik cins oldu
Hasan Yıldırım, İzmir’deki Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ile Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde yaptığı açıklamada, bitkinin Amanosların güney yamaçlarında yayılış gösterdiğini tespit ettiklerini söyledi.
Yılan yastığı bitkisinin zehirli olduğunu kaydeden Yıldırım, kaynatıldığında yenilebilir hale geldiğini söz etti.
Osmaniye tirşiğinin, Türkçe ismi “nivik otu”, bilimsel ismi ise “Arum euxinum” olan ve Bolu civarında keşfedilen çeşidin akabinde, Türkiye’de endemik olduğu belirlenen ikinci yılan yastığı bitkisi tipi olduğunu tabir eden Yıldırım, şöyle konuştu:
“Yılan yastığıgillerden dünyada 25 cins vardır. Ülkemizde de toplam 13 çeşidimiz vardı. Bu da 14’üncü cinsimiz oldu. 13 cinsten yalnızca biri endemikti. Bu cinsle birlikte 2 tane ülkemiz için endemik çeşit oldu. Ülkemiz bu bakımdan bir gen merkezidir. Bu 25 cinsten 14 çeşit hayli büyük bir sayıdır. Genel olarak dünyada Avrupa’dan Çin’e kadar bir yayılışı olan bir kümedir lakin temel olarak yayılış merkezi bilhassa Türkiye’nin de içinde bulunduğu Türkiye, İran ve Avrupa’nın Yunanistan tarafları bilhassa gen merkezi olarak düşünebileceğimiz alanlardandır.”