Lyme nedir? Lyme hastalığına karşı nasıl korunulur? Belirtileri ve tedavisi
Doğada karşılaşabileceğiniz bir tehlike olan Lyme hastalığı, kenelerin taşıdığı ve Borrelia burgdorferi bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalığın belirtileri, enfeksiyonun evresine nazaran değişebilir. Erken periyot belirtileri ekseriyetle hafif grip gibisi semptomlarla başlarken, ilerleyen devirde daha önemli meseleler ortaya çıkabilir. Erken teşhis ve tedavi kıymetlidir. Korunmak için tabiatta dikkatli olmak ve kenelerden uzak durmak gereklidir.
LYME HASTALIĞI NEDİR?
Lyme hastalığı, Borrelia burgdorferi bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Kenelerin taşıdığı bu bakteri, insanlara ısırarak bulaşır ve önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabilir. Hastalığın tarihçesi ve keşfi, Lyme hastalığının ne kadar karmaşık ve kıymetli bir mevzu olduğunu gösteriyor.
LYME HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELER?
Lyme hastalığının belirtileri, enfeksiyonun evresine nazaran değişebilir. Erken periyot belirtileri ekseriyetle hafif grip gibisi semptomlarla başlarken, ilerleyen devirde daha önemli meseleler ortaya çıkabilir. Erken teşhis ve tedavi değerlidir.
- Erken Devir Belirtileri
Erken periyot belirtileri ortasında ateş, titreme, kas ve eklem ağrıları, yorgunluk ve baş ağrıları yer alır. Ayrıyeten, “eritema migrans” ismi verilen tipik bir dairesel döküntü de görülebilir. Bu belirtiler çoklukla hastalığın başlangıcından sonra birkaç hafta içinde ortaya çıkar.
- İlerleyen Devir Belirtileri
Eğer tedavi edilmezse, Lyme hastalığı ilerleyebilir ve daha önemli semptomlara yol açabilir. Bu semptomlar ortasında cilt döküntüleri, eklem ağrıları, hudut sistemi problemleri ve kalp sorunları bulunabilir. İlerleyen devirdeki belirtiler daha karmaşık ve güç tedavi edilebilir.
LYME HASTALIĞI NEDEN OLUR?
Lyme hastalığının temel nedeni, Borrelia bakterisinin insan bedenine girmesi ve çoğalmasıdır. Bu bakteri ekseriyetle kenelerin taşıdığı bir enfeksiyonla bulaşır. Keneler, enfekte hayvanlardan kan emerken bakteriyi alır ve sonrasında insanlara bulaştırabilir.
- Keneler Aracılığıyla Bulaşma Yolları
Keneler, çoklukla yüksek otların ve ormanlık alanların bulunduğu bölgelerde bulunurlar. Beşerler, kene ısırığına maruz kaldıklarında bakteriye enfekte olabilirler. Bilhassa yaz aylarında dikkatli olmak ve hami tedbirler almak kıymetlidir.
KİMLER LYME HASTALIĞI RİSKİ ALTINDADIR?
Lyme hastalığı, bilhassa açık havada faaliyet gösteren ve kene ısırığına maruz kalma mümkünlüğü yüksek olan bireyler için bir risk oluşturur. Bu kümede yer alanlar ortasında tabiat tutkunları, kampçılar, avcılar ve bahçıvanlar yer alır. Ayrıyeten, kene taşıyan hayvanların yaşadığı bölgelerde yaşayanlar da risk altındadır.
- Aktiviteler ve Çevresel Faktörlerin Rolü
Kene ısırığı riski, açık havada yapılan aktivitelerle direkt bağlıdır. Ormanlık alanlarda yürüyüş yapmak, kamp kurmak yahut avlanmak üzere aktiviteler, kenelerle temas mümkünlüğünü artırır. Ayrıyeten, yeşil alanların artan kenarlarından kaynaklanan çevresel değişiklikler de riski artırabilir.
LYME HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Lyme hastalığının teşhisi çoklukla semptomlara, hastanın tıbbi geçmişine ve laboratuvar testlerine dayanır. Erken teşhis değerlidir zira tedavi edilmediğinde hastalık ilerleyebilir ve daha önemli komplikasyonlara yol açabilir.
- Klinik Muayene ve Öykü Alımı
Doktorlar, hastanın semptomlarını kıymetlendirmek ve muhtemel kene temasını belirlemek için ayrıntılı bir kıssa alır. Şayet hastada döküntü varsa, bu döküntünün karakteristiği incelenir. Ayrıyeten, hastanın enfekte alanlarda bulunup bulunmadığı da kıymetlidir.
- Laboratuvar Testleri ve Teşhis Yöntemleri
Kan testleri, Lyme hastalığının teşhisi için kullanılır. En yaygın testlerden biri, Lyme hastalığına özgü antikorları tespit eden ELISA testidir. Müspet bir ELISA sonucu durumun teyit edilmesi için Western blot testi ile doğrulanmalıdır.
LYME HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Lyme hastalığının tedavisi, erken teşhis ve uygun antibiyotik kullanımı ile mümkündür. Tedavi mühleti ve ilaç çeşidi, enfeksiyonun evresine ve hastanın durumuna nazaran değişebilir.
- Antibiyotik Tedavisi
Erken evre Lyme hastalığı çoklukla antibiyotiklerle başarılı bir halde tedavi edilir. Tabipler çoklukla doksisiklin yahut amoksisilin üzere antibiyotikler reçete ederler. İlerlemiş olaylarda, tedavi daha uzun sürebilir ve farklı ilaçlar kullanılabilir.
- İlerlemiş Hadiselerin Yönetimi
İlerlemiş hadiselerde, eklem ağrıları yahut hudut sistemi meseleleri üzere semptomlar devam edebilir. Bu durumda, hekimler semptomları hafifletmek ve yönetmek için farklı tedavi yaklaşımları önerebilirler.
LYME HASTALIĞINA KARŞI NASIL KORUNULUR?
Lyme hastalığından korunmak için alınabilecek tedbirler vardır. Kenelerle teması en aza indirgemek, hastalığın önlenmesinde kıymetli bir adımdır.
- Kenelerle Temastan Kaçınma İpuçları
Açık havada vakit geçirirken uzun kollu giysiler ve pantolon giymek, kenelerin cilde ulaşmasını engelleyebilir. Ayrıyeten, açık renkli giysiler giymek de keneleri daha kolay fark etmenizi sağlar. Kenelerin ağır olduğu bölgelerde yürürken, yüksek çoraplar ve kapalı ayakkabılar giymek de kıymetlidir.
- Koruyucu Giysiler ve Repellentler
Keneleri uzak tutmak için insekt repellent (kene kovucu) eserler kullanabilirsiniz. İçerisinde DEET üzere etken unsurlar bulunan repellentler, kene ısırıklarını engellemeye yardımcı olabilir. Ayrıyeten, giysilerinize ve dış yer eşyalarınıza kene kovucu spreyler sıkabilirsiniz.