Kıbrıs’ta Türk askerleri ile BM askerlerini karşı karşıya getiren Pile köyünün bilinmeyenleri
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’yle Güney Kıbrıs Rum İdaresi’ni birbirinden ayıran Birleşmiş Milletler denetimindeki Yeşil Sınır’da bulunan Pile köyüne KKTC’nin yol yapma çalışmalarına başlaması, adadaki tansiyonu tırmandırdı. Cuma günü çalışmaların başlamasından bu yana KKTC, Birleşmiş Milletler ve GKRY karşılıklı açıklamalarda bulunuyor. Cuma günü BM Barış Gücü, yol çalışmasına müdahale edince KKTC ile BM karşı karşıya geldi, arbede yaşandı. Paylaşılan manzaralarda yol çalışmasında kullanılan bir buldozerin BM Barış Gücü aracını kaldırdığı görülüyor. Tansiyonun birdenbire tırmanmasında Pile köyünün özel statüsü kıymetli rol oynuyor.
RUMLAR VE TÜRKLER BİRLİKTE YAŞIYOR
Pile köyünün en değerli özelliklerinden biri, karma bir köy olması. Yani köyde hem Kıbrıs Türkleri hem de Kıbrıs Rumları yaşıyor; lakin köyün idaresi ne KKTC’de ne GKRY’de bulunuyor. Coğrafik olarak ise köy, BM idaresindeki Yeşil Çizgi’de bulunuyor. Bu iki özelliğinden ötürü köyde hem KKTC hem de GKRY maddeleri geçerli sayılıyor.
KÖYÜN GENEL GÜVENLİĞİNİ BM SAĞLIYOR
2011 sayımlarına nazaran adada 850 Kıbrıs Rumu, 487 de Kıbrıs Türkü var. Köydeki tabelalar da bu sebeple hem Türkçe, hem Rumca hem de İngilizce olarak kullanılıyor. Adada ayrıyeten üç kilise ve bir cami bulunuyor. Köyün genel güvenliğini de Yeşil Sınır’da bulunduğu için BM sağlıyor. Köy, yıllardır çözülemeyen Kıbrıs sorunu içinde ufak bir laboratuvar üzere, iki milletin birlikte yaşadığı bir yer olarak göze çarpıyor. Öte yandan, adanın iki tarafındaki milliyetçi siyasetçiler de sıklıkla destekçilerini konsolide etmek için köyü kullanabiliyor.
PİLE-YİĞİTLER YOLU PROJESİ
KKTC’nin çalışmalarını yürüttüğü proje, Pile’yi KKTC’nin Lefkoşa ilçesindeki Yiğitler köyüne bağlayan karayolunu genişletmeyi ve uygunlaştırmayı hedefliyor. KKTC Dışişleri Bakanlığı “tamamıyla insani nedenlerle” yapılan projenin Pile’de yaşayan Kıbrıs Türkleri’nin KKTC’ye ulaşımını kolaylaştıracağını belirtiyor.
KKTC Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında, “25 yılı aşkın geçmişi bulunan Pile – Yiğitler yolu projesi konusunda Kıbrıs Türk tarafının yapan tavrı ve bu tarafta yaptığı tüm davetlere karşın Pile’de yaşayan vatandaşlarımızın günlük hayatlarını kolaylaştırıcı adımlar atılmamış ve düzgün niyetimiz karşılık görmemiştir Bu nedenle Ada’nın eşit ortağı olan Kıbrıs Türk tarafı Pile – Yiğitler Yolu’nun tamamlanması için gerekli çalışmaları başlatma kararı almıştır” denildi.
KKTC ayrıyeten açıklamasında, GKRY’nin 1996 yılında Larnaka – Dikelya – Aya Napa yolu üretimi sırasında, Kıbrıs Türk tarafının onay vermemesine karşın, yolun Pile bölgesine inhisar eden kısmını, Türk tapulu yerlerden geçirdiğini ve müteakiben bahsekonu Türk topraklarını sistemli bir formda istimlak ettiğini tabir etti ve 2004 yılında GKRY tarafınca yapılan Pile – Voroklini yolunun da orta bölgeden geçtiğini söyledi.
TARAFLAR NE DİYOR?
KKTC’deki Ersin Tatar hükümeti, Birleşmiş Milletler’in uzun müddettir birçok bahiste GKRY yanlısı davrandığını savunuyor. BM Barış Gücü’nün Kıbrıs’taki faaliyetlerini yürüten UNFICYP (Kıbrıs’taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü), cuma günkü olayları “saldırı” olarak nitelendirdi.
UNFICYP, cuma günü, “Olay, Pyla/Pile yakınlarındaki tampon bölgede, BM Barış Güçlerinin yetkisiz inşaat çalışmalarını engellemeye yönelik yasal vazifelerini yerine getirdiği sırada meydana gelmiştir” açıklamasında bulundu. Açıklamada, “BM Barış Güçlerinin güvenliğinin tehdit edilmesi ve BM mülküne ziyan verilmesi, memleketler arası hukuka nazaran kabul edilemez ve önemli cürümler olarak” nitelendirildi ve “Bu hataların, kanunların tam manasıyla uygulanarak cezalandırılacağı” söylendi.
Birleşmiş Milletler ayrıyeten cumartesi günü, “BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, barış güçlerinin güvenliğine yönelik tehditlerin ve BM mülküne ziyan verilmesinin kabul edilemez olduğunu ve memleketler arası hukuka nazaran önemli cürümler teşkil edebileceğini vurguladı” dedi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, Kıbrıs Türk tarafını BM Barış Gücü’nün otoritesine “saygı duymaya” ve işçi ve teçhizatını tarafsız bölgeden “derhal” geri çekmeye çağırdı. Yunanistan Dışişleri Bakanlığı ise BM’ye yapılan müdahaleyi kınadıklarını tabir etti.
“BİZ BU OYUNLARA GELMEYECEĞİZ”
KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ise müdahalenin akabinde BRT’ye yaptığı açıklamalarda “Biz bu oyunlara gelmeyeceğiz, bu yol projesi katiyen tamamlanacak” biçiminde konuştu.
GKRY Hükümet Sözcüsü Konstandinos Letimbiotis, KKTC’nin Pile-Yiğitler yolunun tamamlanması için başlatacağı çalışmalarla “Pile bölgesindeki statükoyu ihlal etme teşebbüsünde bulunduğunu” sav etti. Yazılı açıklama yapan Letimbiotis, Türk tarafının Pile etrafındaki orta bölgede yeni oldu bittiler yaratmaya ve “Arçoz” (Yiğitler) köyünü askeri kulübeyle bağlayacak bir yol inşa etmek için bölgeye yasa dışı yollarla girmeye çalıştığını sav etti.