Beşkapılarda 5 Gece Phokaia Bağımsız Sinema Günleri’nde ‘Tohum’ Belgeseli Gösterildi

Foça’da düzenlenen “Beşkapılarda 5 Gece Phokaia Bağımsız Sinema Günleri”nin ikinci gecesinde “Tohum” isimli belgesel sinema gösterildi.

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu tarafından 2018 Avrupa Kültürel Miras Yılı kapsamında üretimi gerçekleştirilen “Tohum” isimli belgesel, 21-25 Ağustos 2023 tarihlerinde düzenlenen Beşkapılarda 5 Gece Phokaia Bağımsız Sinema Günleri’nde gösterildi.  Sinemaseverler, medeniyetin kurucu tohumu buğdayın Anadolu’da evcilleştirilip insan göçüyle Avrupa’ya uzanan seyahatinin anlatıldığı sinemanın tarihi Beşkapılar Kalesi’ndeki gösterimini ilgiyle izledi.

Birçok şenliğe katılan ve katılmaya devam eden “Tohum” belgeselinin sonunda sinema günlerinin sanat direktörlerinden Gizem Erman Soysaldı; direktör Sevinç Baloğlu, üretimci Avrupa Birliği Türkiye Delegasyon Temsilcisi Ümit Sezgin ve kurgucu Fatoş Yapıcı’ya sorular yöneltti.

Beşkapılarda 5 Gece seçkisinde her yıl bir belgesel sinemaya yer vermek istediklerini belirten Soysaldı’nın, “Belgesel çok değerli bir çeşit sinemada ve yeri çok farklı. Nasıl bir ortaya geldiniz, bu proje nasıl ortaya çıktı, birlikte nasıl yol aldınız” sorusuna Üretimci Ümit Sezgin, şöyle karşılık verdi:

“Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu’nun grup önderiyim. Biz her sene bir bağlantı aktifliği yapıyoruz. 2018’i Kültüre Miras Yılı ilan etmişlerdi. Biz Avrupa ile Türkiye’nin ortak kültürel mirasını anlatan derinlikli bir şeyler yapmak istedik. Anadolu topraklarında evcilleştirilen tohumun getirdiği medeniyetin izlerini sürmek üzere çalışmalarımıza başladık. Belgesel, değişik bir sinema tipi, çok uzun bir sürece daldıkça dalıyorsunuz. En az 25-30 hafriyat alanına ve 5-6 ülkeye gitmeniz gerekiyor, bunların müsaadeleri var, tertipleri var. Arkeologlar dünyanın en titiz insanları. Her söz ve kavram için sizinle bir hafta tartışabilirler. Neyse ki Sevinç vardı ve o da arkeologlar kadar titizdi ve sonuçta bu türlü bir sinema çıktı. Biz ve Avrupa Birliği bu sonuçtan ötürü çok sevindik ve keyifli olduk. Belgeselimiz televizyonlarda da yayınlandı. Gerçekten medeniyet bu topraklardan başlayıp birkaç bin yıl sonra da oralara gitmiş. Bunu anlatmada bir modül katkımız olduğumuz için ben çok memnunum.”

Uzun yıllar belgesel yaptığını lakin “Tohum”un çok özel bir belgesel olduğunu belirten direktörü Sevinç Baloğlu, şöyle konuştu:

“Başlarken ben de bu kadar meşakkatli bir işe girdiğimin farkında değildim. Arkeolojik belgeselleri daha evvel yaptım, o yüzden bu camiayı biraz biliyordum. Hatta bir altı ay kadar Lisan, Tarih ve Arkeoloji Kısmına devam ettim sadece bu ilgim nedeniyle. Lakin Tohum yalnızca bir arkeolojik belgesel değil, önemli göndermeleri olan bir sinema. Yaklaşık 20 bin kilometre kadar bir yol yaptık. Ön araştırma müddeti 1,5 yıl ve senaryo evresi 7-8 ay kadar sürdü, bu sırada üretim ile koordineli çalıştık. 5 ülkede ve 28 bölgede çekim yaptık. Yola çıkarken senaryonuz vardır lakin sürprizler ve baht belgeselde çok tesirlidir. Apansızın o denli bir şeyle karşılaşırsınız belgeselin size istikametini değiştirebilir. Arkeologlar o kadar titizler ve bugüne dair bir şey söylemekte o kadar temkinliler ki, zira yarın buldukları rastgele bir bulgu dün söyledikleri bir şeyi değiştirebiliyor. Münasebetiyle hiçbir vakit nokta koyup, kesin cümleler kurmuyorlar.”

Yedi ay süren kurgu çalışmalarının iki kurgucusundan biri olan Fatoş Yapan da şunları lisana getirdi:

“Benim de dahil olduğum çekimler ve kurgusu tıpkı vakitte gerçekleşti. 40-50 saatlik imgenin bir anda işlenmesi vakit açısından zorlayıcı oluyor. Belgeselde inançsız ve belgisiz bir alan oluyor kurgucu açısından. Bir taslak öykü var fakat tekrar de bir drama sinemasındaki üzere her şey çok hesaplı değil. Ne kaydedileceği baştan bilinemiyor sonuçta. Orada yapa boza ilerleyen belgesel kurgusu bir manada mesleksel ve insani manada besleyici ve geliştirici oluyor.”

Beşkapılarda 5 Gece 3. Phokaia Bağımsız Sinema Günleri kapsamında Direktör Hüseyin Karabey ile Çocuklarla Sinema Okuma Atölyesi’ne katılan küçükler, gelecek yıl sinema çekmeye karar verdi. Foça Belediyesi Reha Midilli Kültür Merkezi’nde, unutulmaz komedyen Charlie Chaplin’in The Kid ‘Yumurcak’ isimli yapıtını izleyen çocuklar, sinemada anlatılanlar hakkında yorumlarda bulundular ve sinema hakkında merak ettiklerini sordu.