KENDİLERİNİ BAYAN OLARAK TANITIP DEEPFAKE İLE İNSANLARI DOLANDIRIYORLAR?
Yapay zekanın yeterli olduğu kadar makus maksatlarla da kullanılabileceğini lisana getiren Öğr. Üyesi Doç. Dr. Abdurrahman Yılmaz, ‘Görüntü kaydı ile tehdit ve şantaj yoluyla para istemek de bir öteki dolandırıcılık çeşididir. Bu daha evvelce görüntü imgeleri oynatılarak yapılıyordu, günümüzde deepfake ile bunu yapmak çok daha kolaylaştı. Kendilerini bayan üzere tanıtan dolandırıcılar hazırladıkları yapay zeka imajları konuşturarak insanları kandırıyor ve karşı tarafın kamerasını açmasını sağlayıp imgelerini kaydederek şantaj yoluyla para isteyebiliyor’ dedi.
Beykent Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Kısmı’ndan Öğr. Üyesi Doç. Dr. Abdurrahman Yılmaz, yapay zekanın beşere mahsus kimi niteliklere sahip bir yazılım olduğunu söyleyerek, ‘Bu niteliklerin başında da öğrenme geliyor. Algılama, irtibat kurabilme, muhakeme yetkisi ve karar verme üzere nitelikler yapay zekayı bilinen sıradan yazılımlardan farklı kılıyor. Dünya olarak kıymetli bir yol ayrımındayız; yapay zeka sanki insanların refahını artıracak ve daha adil paylaşımı sağlayacak bir araç mı olacak, yoksa gelir ve öbür eşitsizlikleri artıracak bir teknolojik güç mü olacak’ diye konuştu.
‘YAPAY ZEKA ÜLKELERİN GELECEĞİ İLE İLGİLİ DEĞERLİ BİR TEKNOLOJİ’
Yapay zeka ile ilgili Türkiye’de de TÜBİTAK merkezli çalışmalar yapıldığını kelamlarına ekleyen Yılmaz, ‘Ama bu noktada nerede olduğumuzu söylemek şu an için mümkün değil. Yapay zeka ülkelerin geleceği ile ilgili değerli bir teknoloji; Türkiye’nin yazılım alanında geri kalmaması gerektiği üzere bu alanda da geri kalmaması gerekiyor. Ayrıyeten cürüm tedbire temelinde geliştirilen programlar, yapay zekanın yüzde 90 oranında kabahati önlediğini söylüyor. Polisin, kolluk kuvvetlerinin elindeki ya da internetteki birçok datayı bir ortaya getirerek çoklu tahlil yapma imkanı sağlıyor. Gerek kabahatin aydınlatılması gerekse suça yönelik önlem alınması manasında yapay zeka yeterli kullanılırsa yardımcı olabilir. Teknolojik açıdan büyük bir güç olan yapay zekayı nasıl kullanacağımız çok değerli. Dolandırıcı ve hatalıların bunu kullanabileceğinden bahsettik’ değerlendirmesinde bulundu.
Endüstri, sanayi birçok alanda yapay zeka ile güzel işler başarıldığını ve uygun işlerde kullanıldığını savunan Yılmaz, ‘Fakat hatalar için de değerli bir teknolojik avantaj sağlıyor. Yapay zeka temelinde çok büyük bir güç ve bu gücü elinde bulunduran, düzgün şeyler için de makûs şeyler için de kullanabilir. Günümüzde yapay zekayı en çok ses ve manzarayı sürece, uydurma içerikler üretme ve bunları farklı maksatlarda kullanma durumlarında görüyoruz. Yapay zeka, siyasette rakipleri saf dışı bırakmak için de kullanılabiliyor, iktisatta firmalar ortası rekabette kullanılabiliyor. Şuurlu olan kesim haberin ne gayeyle yapıldığını anlayabiliyor lakin yeniden de bir haber yayıldıktan sonra bunun yanlış olduğunu insanlara anlatmak epey zor’ dedi.
‘DEEPFAKE, YAPAY ZEKA VE DOLANDIRICILIK İLGİSİNDE KIYMETLİ BİR KAVRAM’
‘Yapay zekanın kullanıldığı hali hazırda görmekte olduğumuz ve ilerleyen vakitlerde daha çok karşılaşacağımız dolandırıcılık tipleri var’ diyen Yılmaz, kelamlarına şöyle devam etti:
‘Bunlardan birincisi romantizm dolandırıcılığı diye isimlendirilen dolandırıcılık tipi. Toplumsal medyadan ya da çeşitli platformlardan tanışan şahıslar ortasında duygusal bağ kurulmasıyla oluşan bu tıpta, sevgililiğe yanlışsız ilerleyen bir bağ sürecinde maddi olarak bireyden istifade edilir. ‘Tinder avcısı’ ismindeki belgeselde de bahsi geçen husus çok net bir formda anlatıldı. Amerika’da ve Avrupa’da orta yaş üstü bayanları amaç alan ve FBI’ın radarında da olan romantizm dolandırıcılığında 2021 yılının resmi sayılarına nazaran yaklaşık 1 milyar dolar kayıp olmuştur. İkincisi, toplumsal mühendislik dolandırıcılığıdır. Burada ise bir kurgu ile insanlara rol veriliyor ve o rolü oynaması sağlanıyor. Böylece Türkiye’de gördüğümüz örneklerde dolandırıcılar kendisini savcı ve polis olarak tanıtıyor ve insanlardan maddi menfaat elde etmeye çalışıyorlar. Deepfake, yapay zeka ve dolandırıcılık alakasında kıymetli bir kavram. Burada sesin, hem imgenin ve görüntünün emsal bir biçimde üretilmesi hem de mevcut manzaranın değiştirilmesi kelam konusu. Deepfake günlük hayatta, dolandırıcılık başta olmak üzere birçok durumda kullanılabilir. Örneğin; dolandırıcılar, yakınınızın sesini taklit ederek onun kaçırıldığına sizi ikna edebilir ve fidye isteyebilir. Gerçekte bu türlü bir olay yokken deepfake teknolojisiyle insanlara gerçekmiş üzere yansıtılabilir.?
‘TATİL REZERVASYONLARINDA ALTERNATİF ARARKEN TUZAĞA DÜŞMEYİN’
Yılmaz, kelamlarına şöyle devam etti:
‘Kendilerini bayan üzere tanıtan dolandırıcılar hazırladıkları yapay zeka imajları konuşturarak insanları kandırıyor ve karşı tarafın kamerasını açmasını sağlayıp imajlarını kaydederek şantaj yoluyla para isteyebiliyor. Dolandırıcılığın dördüncü çeşidini tatil rezervasyonlarında görebiliriz. Beşerler tatil için rezervasyon yaptırıyor lakin o denli bir tatil köyü yok ya da o denli bir tatil köyü var fakat rezervasyon düzmece. Bunun üzere olaylar deepfake ile daha kolay yapılabilecek bu yüzden devir olarak da ihtarda bulunmak gerek; tatil imkanlarının gitgide kıymetli hale gelmesi insanları farklı alternatiflere yöneltiyor. Bu alternatifleri ararken tuzağa düşmemek ismine dikkatli olmak gerekiyor. Geçtiğimiz günlerde Pentagon’da bomba patladığı haberi yapıldı. Bu haber yapay zeka ile üretilmiş bir manzara ile desteklendi. Akabinde Twitter’daki onaylı mavi tiklerle yayıldı ve o esnada Amerikan borsaları çöktü. Birkaç dakika sonra yapay zeka eseri olduğu ve bir operasyon yapıldığı anlaşıldı. Bunun üzere manipülasyonları Türkiye’de de görebiliriz, dikkatli olmamız gerekiyor.’
Akademideki yapay zeka kullanımıyla ilgili bir şeyler söylemek gerektiğini vurgulayan Öğr. Üyesi Doç. Dr. Abdurrahman Yılmaz, ‘Akademik çalışmalarda intihal değerli bir kavram. Yapay zekayı öğrenme için kullanabiliriz, uygun bir fırsat. Lakin makale ve ödev yazdırma üzere durumlarda da yapay zeka kullanılabiliyor. Bunun için yapay zekaya karşı insan münasebetlerine daha fazla güçlendirmek lazım’ tabirini kullandı.