Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde onarım başladı

Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde onarım başladı

Bilim Konseyi Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı:

“Yaklaşık 1486 yaşında olan bu anıt yapıtın onarımı çok uzun vakitler alacak”

İSTANBUL – Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nin birkaç kuşak sürecek olan onarım çalışması başladı. Yaklaşık 1486 yaşında olan, vakit zaman kısmi onarıma alınan cami hakkında konuşan Bilim Heyeti Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı, “Önceki kapsamlı onarım Sultan Abdülmecid vaktinde İsviçreli mimar kardeşler tarafından 1848-1850’li yıllar ortasında yapılmış, ondan sonraki en geniş çerçeveli onarımın arifesinde bulunmaktayız” dedi. Türbelerde yapılan çalışmalar dron ile görüntülendi.

Yaklaşık 1486 yaşında olan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde onarım çalışmaları başladı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve İstanbul Valiliği’nin iştirakiyle başlatılan onarım çalışmaları çerçevesinde Ayasofya Camii’nin tahlilleri yapıldı. Mümkün rastgele bir zelzelede ağır hasar alacağı tespit edilen mescitte güçlendirme ve onarımının yapılması için bilim konseyi oluşturulmasının akabinde birinci etapta Ayasofya Camii’nin bahçesinde bulunan türbelerde onarıma başlandı. Ne vakit biteceği öngörülemezken, başlatılan onarım ilerleyen vakitlerde Ayasofya’nın başka kısımlarında devam edecek. Öte yandan cami, onarım mühletince ibadete ve ziyarete açık olacak. Ayasofya Camii’nin onarımı için Bilim Şurası Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı, Ayasofya üzere yapıtların ne kadar vakitte restore edileceğinin aşikâr olamayacağını lakin deneyimine dayanarak birkaç jenerasyon sürebileceğini aktardı. Türbelerde yapılan onarım çalışması dron ile görüntülendi.

“Yaklaşık 1486 yaşında olan bu anıt yapıtın onarımı da çok uzun vakitler alacak”

Ayasofya-i Kebir Cami Şerifi’nin onarımın çok uzun vakitler alacağını söz eden Bilim Şurası Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı, “Şu anda bırakın ülkemizi dünyanın gözbebeği olan bir anıt yapının bahçesindeyiz. Bulunduğumuz yer Osmanlı Sultanlarının türbeleriyle anıt yapıtın ana yapısının ortasındaki bahçede bulunmaktayız. Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi, yaklaşık 1486 yaşında olan bu anıt yapıtın onarımı çok uzun vakitler alacak. Vakit zaman kısmi onarımlar yapılmış lakin bundan evvelki kapsamlı onarım Sultan 2. Abdülmecid vaktinde İsviçreli mimar kardeşler tarafından 1848 – 1850’li yıllar ortasında yapılmış, ondan sonraki en kapsamlı onarımın arifesindeyiz. Alışılmış anıt yapıtın şu anda bilgisayar ortamına aktarılacak olan lazer okumalarıyla yapılan kat planları bitmek üzere. Bütün kesitleri hazırlanıyor ardından de Ayasofya’nın onarımı başlayacak fakat Ayasofya üzere kültür varlıklarının onarımı ne başlar, ne de biter. Bunlar daima devam edilmesi gerekilen kültür varlıkları. 1486 yaşında olan bir kültür varlığından bahsediyoruz. Bahçesinde bulunan Sultan türbeleri yani 2. Selim’in Türbesi, 3. Murad’ın Türbesi, 3. Mehmed’in Türbesi, Şehzadeler Türbesi ve 1. Mustafa ile 1. İbrahim’in Türbeleri burası da eski Vaftizhane binası içinde, Muvakkithanesi, Sıbyan Mektebiyle çok kapsamlı bir külliye. Münasebetiyle şu anda 3. Murad’ın türbesinin çatısı kurşun değişme süreci başladı. Çamur sıvası yapılıyor ardından de içinin ayrıntılarına da girilecek” dedi.

“Anıt yapıtın minarelerinde birtakım külfetler var bunları tespit ediyoruz”

Caminin minarelerinde dert olduğunu ve bir minarede söküm yapılabileceğini aktaran İhsan Sarı, “Şunu söylemeden edemeyeceğim; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve İstanbul Valiliği’nin ortak çalışmasıyla kapsamlı onarıma alınmış olacak. Şu anda alındı başlandı bu onarıma lakin planlar bittikten sonra anıt yapıtın içine de girmeye peyderpey başlayacağız. Anıt yapıtın minarelerinde kimi meşakkatler var, bunları tespit ediyoruz. Çalışmalar yapılıyor. Birtakım minarelerde konsolidasyon gayeli müdahaleler yapılacak. Bir minarede de kısmi bir söküm yapılabilir lakin o şu anda kıymetlendirme evresinde. Çatısındaki kurşunlarda vakit içinde kasvetler oluşmuş onlara müdahale edilecek. Maalesef kullanılan çimento sıvalar var cephelerde, onlar acilen anıt yapıttan uzaklaştırılıp özgün horasan harçlı sıvalarla yine sıvanacak. Onarımda böylelikle başlamış olacak. Bu anıt yapıtın altında da uzmanların tespit ettiği yaklaşık 936 metre altyapı var. Bu altyapının 668 metresi şu anda boş fakat konsolidasyona yahut onarıma muhtaçlığı olan durumda. 268 metrelik kısmı ise vakit içinde bir sebeple dolmuş. Bu alanında açılması gerekiyor. Üstünün nasıl konsolidasyona ve onarıma gereksinimi varsa, altyapısı da konsolidasyona tahminen onarıma muhtaçlık duymakta” tabirlerini kullandı.

“Birkaç kuşak sürecek bir onarımın arifesindeyiz”

Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi üzere kültür varlıklarının ne kadar vakitte restore edileceğinin muhakkak olamayacağını anlatan Sarı, “Şuan da anıt yapıtın türbelerinin onarımına başlandı. Sultan 2. Selim’in kubbesinin kurşun kaplaması değiştirildi. 2. Selim’in torunu Sultan 3. Mehmed’in de birebir halde. Çok kıymetli mermerden Rumi ayrıntılar var. Onların üzeri maalesef kapatılmıştı. Bu onarım sırasında bu kısımlar tekrar açıldı ve kurşun kaplamaları değiştirildi. İçinin kapılarının da onarımı şu anda devam ediyor. Bu üzere anıt yapıtlarda şu kadar vakitte restore edeceğiz demek çok zordur zira açtığımız yerlerde ne çıkacağını bilemiyoruz. Ancak deneyimimle şunu söyleyebilirim ki birkaç kuşak sürecek bir onarımın arifesindeyiz. Buna başladığımız an peyderpey bu anıt eser restore olmaya başlayacak ve gelecek jenerasyonlara sıhhatli bir halde aktarılmasının önü açılmış olacak” formunda konuştu.